Pracownicy / 

Anna Legeżyńska

Prof. dr hab. Anna Legeżyńska

Pseud. i krypt.: A.G.; Anna Gawarzewska.

Podpisywała utwory do 1978 nazwiskami: Jelec, Jelec-Legeżyńska.

Historyk i teoretyk literatury, krytyk literacki.

 Nota biograficzna

Ur. 20.09.1951 w Kujbyszewie (dziś Samara, Rosja); córka Jana Jelca, urzędnika, i Wiktorii z domu Komar, nauczycielki. Ukończyła V Liceum Ogólnokształcące w Szczecinie, w latach 1969-1974 studiowała filologię polską na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Po uzyskaniu magisterium została zatrudniona w Instytucie Filologii Polskiej UAM w Zakładzie Teorii Literatury (kierowanym przez prof. Jerzego Ziomka) na stanowisku stażysty, a następnie asystenta. Debiutowała w 1974 artykułem pt. Gatunki krytyki literackiej, zamieszczonym w miesięczniku „Nurt” (nr 11; podp. Anna Jelec). W następnych latach zajmowała się badaniami dotyczącymi głównie teorii przekładu oraz współczesnej poezji polskiej. Nawiązała współpracę z „Nurtem” jako autorka artykułów i recenzji literackich. W 1983 obroniła doktorat pt. Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Na materiale powojennych tłumaczeń A. Puszkina, W. Majakowskiego, I. Kryłowa i A. Błoka (promotor: prof. Edward Balcerzan, rec. prof. Jerzy Ziomek i dr hab. Jacek Łukasiewicz), po czym została adiunktem w IFP UAM. Zamieszczała artykuły w wydawanych poza cenzurą materiałach pomocniczych do nauki języka polskiego pt. Glosariusz. Od Młodej Polski do współczesności (1988, 1989, 1991; podp. Anna Gawarzewska). Liczne recenzje i artykuły dotyczące literatury współczesnej ogłaszała w monografiach zbiorowych oraz czasopismach: w „Tekstach Drugich”, „Pamiętniku Literackim”, „Przestrzeniach Teorii”, także w miesięcznikach: „Arkusz”  (w latach 1991-2002, z przerwami) oraz  „Polonistyka”  (stale od 1993; w latach 1996 – 2014 była członkiem zespołu redakcyjnego). W 1997 habilitowała się na UAM na podstawie pracy pt. Dom i poetycka bezdomność w literaturze współczesnej (rec. prof. Edward Balcerzan, prof. Małgorzata Czermińska, prof. Janusz Sławiński). W 2001 otrzymała tytuł naukowy profesora, a w 2007 stanowisko profesora zwyczajnego.

Brała udział w pracach Głównego Komitetu Olimpiady Literatury i Języka Polskiego (1997-2005). W 1999 została członkiem Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej (od 2003 Komitet Nauk o Literaturze) PAN; w 2002-05 przewodniczyła Komisji Edukacji Szkolnej i Akademickiej Komitetu. Od 2002 do 2012 roku kierowała studiami doktoranckimi na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM. Do najważniejszych osiągnięć w tym okresie należało utworzenie Zaocznego Studium Doktoranckiego na WFPiK, opracowanie programów studiów doktoranckich stacjonarnych i zaocznych oraz realizacja cyklu konferencji doktoranckich pn. „Junioraty”, których efektem była seria publikacji monograficznych. Jednocześnie w tymże okresie zorganizowała i prowadziła ogólnopolską Konferencję Kierowników Studiów Doktoranckich, której celem była wymiana doświadczeń środowiskowych oraz dyskusje nad kształtem przeprowadzanej wówczas reformy szkolnictwa wyższego i studiów doktoranckich. Konferencja patronowała też kolejno przeprowadzanym w poszczególnych ośrodkach szkołom letnim dla doktorantów, finalizowanych publikacjami książkowymi. W latach 2005-2012 była prodziekanem Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej UAM. Od 2007 weszła na trzy kolejne kadencje w skład Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów (w Sekcji I Nauk Humanistycznych i Społecznych). W 2009 Razem z Ryszardem K. Przybylskim zainicjowała powstanie Zakładu Literatury i Kultury Nowoczesnej IFP UAM.

W 2015 została członkiem Kapituły  Nagrody im. Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego Profesora Tadeusza Kotarbińskiego przyznawanej przez Uniwersytet Łódzki.  Od 2014 roku jest koordynatorem  prac Humanistycznego Konsorcjum Naukowego, założonego przez Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej UAM oraz Wydział Polonistyki  UJ.

Odznaczona Medalem  Złotym  za Długoletnią Służbę (2013) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2017).

Dorobek naukowy

Książki autorskie

  1. Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Na materiale powojennych tłumaczeń poezji A. Puszkina, W. Majakowskiego, I. Kryłowa i A. Błoka. Wwa: PWN 1986, ss. 242. Wyd. 2 rozszerz. tamże 1999. (Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego III stopnia.)
  2. Dom i poetycka bezdomność w liryce współczesnej. Wwa: PWN 1996, ss. 191.(Nagroda Rektora UAM w 1999.)
  3. Wisława Szymborska. Pozn.: Rebis 1996, ss. 127, seria Czytani Dzisiaj. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 popraw. 1996, wyd. 3 uzup. 1997.
  4. Gest pożegnania. Szkice o poetyckiej świadomości elegijno-ironicznej. Pozn.: „PSP” [„Pozn. Studia Polonist.”] Ser. Lit. 1999, Prace Inst. Filologii Pol. UAM. Bibl. Lit. „Pozn. Stud. Polonist.”, ss. 192.
  5. Krytyk jako domokrążca. Lekcje literatury z lat 90. Pozn.: WP 2002, ss. 318, seria Obszary Lit. i Szt. (Nagroda Rektora UAM w 2003).
  6. Od kochanki do psalmistki… Sylwetki, tematy i konwencje liryki kobiecej. Pozn.: WP 2009, ss. 347. (Nagroda Rektora UAM w 2010.)
  7. Hartwig. Wdzięczność. Seria: Egzystencja i literatura. Wydawnictwo UŁ, Łódź  2017, ss. 278.

Książki współautorskie

  1. Poezja polska po 1968 roku. [Współautor: P. Śliwiński.] Wwa: WSiP 2000, ss. 205. Na okł. podtyt.: Książka dla nauczycieli, studentów i uczniów. (Zespołowa Nagroda Rektora UAM w 2001).
  2. Teoria literatury. Skrypt dla studentów filologii polskiej. [Współaut.:] B. Kaniewska. Pozn.: UAM w Pozn., Inst. Filologii Pol.; Wydawn. „Pozn. Studia Polonist.” 2002, ss. 156. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 popraw. 2003, wyd. 3 2005.
  3. Literatura polska XX wieku. [Autorzy:] B. Kaniewska, A. Legeżyńska, P. Śliwiński. Pozn.: WP 2005, ss. 322, seria Zrozumieć Literaturę.
  4. Skarbiec języka, literatury, sztuki. Podręcznik oraz wypisy dla kl. I liceum ogólnokształcącego. (Współaut. B. Chrząstowska, B. Kaniewska). Poznań 2002,2003. Wyd. NAKOM.

Ważniejsze artykuły i rozprawy w pracach zbiorowych

  1. W poszukiwaniu metody. O wczesnych przekładach J. Tuwima. W zbiorze: Tradycja i współczesność. Powinowactwa literackie polsko-rosyjskie. Pod red. B. Galstera. Wrocław 1978.
  2. Tłumacz i jego kompetencje autorskie. W zbiorze: Autor – Podmiot literacki – Bohater. Studia pod red. A. Martuszewskiej i J. Sławińskiego. Wrocław 1984.
  3. Architektura świata przedstawionego w przekładzie. W zbiorze: Wielojęzyczność literatury i problemy przekładu artystycznego. Pod red. E. Balcerzana. Wrocław 1984.
  4. Tłumacz, czyli drugi autor. W zbiorze: Miejsca wspólne. Szkice o komunikacji literackiej i artystycznej. Pod red. E. Balcerzana i S. Wysłouch. Warszawa 1985.
  5. O dwóch przypadkach krytyki stalinizmu. (Dziennik Tyrmanda i Poemat dla dorosłych Ważyka). W zbiorze: Materiały do kształcenia literackiego w szkole średniej. Pod red. T. Patrzałka. Wrocław 1991.
  6. Relacje intertekstualne w liryce Juliana Przybosia. W zbiorze: Między tekstami. Intertekstualność jako problem poetyki historycznej. Studia pod red. J. Ziomka, Sławińskiego i W. Boleckiego. Warszawa 1992.
  7. Twarz Tadeusza Różewicza. (Wokół „Płaskorzeźby”). W zbiorze: Zobaczyć poetę. Pod red. E. Guderian-Czaplińskiej i E. Kasprzak. Poznań 1993.
  8. Dom Mirona Białoszewskiego. W zbiorze: Pisanie Białoszewskiego. Szkice pod red. M. Głowińskiego i Z. Łapińskiego. Warszawa 1993.
  9. Dom na ziemi niczyjej. W zbiorze: Czytanie Herberta. Pod red. P. Czaplińskiego i in. Poznań 1995.
  10. O intertekstualności i innych pojęciach literackich. (Współaut. E. Kraskowska) W zbiorze: Kompetencje szkolnego polonisty. 1. Pod red. B. Chrząstowskiej. Warszawa 1995.
  11. Dom w kulturze. W zbiorze: Kompetencje szkolnego polonisty. Szkice i artykuły z metodyki z lat 1994-1996. 2. Pod red. B. Chrząstowskiej. Warszawa 1997.
  12. Literacka figura Domu w poezji współczesnej. W zbiorze: Dom w języku i kulturze. Pod red. G. Sawickiej. Szczecin 1997.
  13. Ewolucja poetyki Anny Świrszczyńskiej. W zbiorze: Przez znaki – do człowieka. Pod red. B. Sienkiewicz i in., Poznań 1997.
  14. Tłumacz jako drugi autor – dziś. W zbiorze: Przekład literacki. Teoria. Historia. Współczesność. A. Nowicka-Jeżowa i D. Knysz-Tomaszewska. Warszawa 1997.
  15. Gest pożegnania w liryce lat ostatnich. W zbiorze: Z perspektywy końca wieku. Studia o literaturze i jej kontekstach. Pod red. J. Abramowskiej i A. Brodzkiej. Poznań 1997.
  16. Trzy wiersze Szymborskiej o doskonałości. W zbiorze: Od Młodej Polski do współczesności. Materiały do kształcenia literackiego w szkole średniej. Pod red. T. Patrzałka. Wrocław 1998.
  17. Współczesna poezja epistolarna. (Rekonesans). W zbiorze: Konteksty polonistycznej edukacji. Pod red. M. Kwiatkowskiej-Ratajczak i S. Wysłouch. Poznań 1998.
  18. Przekład jako rzecz wyobraźni. W zbiorze pod red. P. Fasta: Przekład artystyczny a współczesne teorie translatologiczne. Katowice 1998.
  19. “Nie bądź sentymentalnym płaksą”. O elegijności w wierszach powojennych. W zbiorze: Powroty Iwaszkiewicza. Pod red. A. Czyżak i in. Poznań 1999.
  20. Przemiany świadomości poetyckiej w latach 90. W zbiorze: Kultura wobec kręgów tożsamości. Materiały konferencji przedkongresowej. T. Kostyrko i T. Zgółka. Poznań-Wrocław 2000.
  21. Przekład: pewniki, spory i pytania w translatologii. W zbiorze: Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze. Pod red. W. Boleckiego i R. Nycza. Warszawa 2002.
  22. Etiuda tematologiczna na cztery ręce. (O Poświatowskiej i Przybosiu). W zbiorze: Ulotność i trwanie. Studia z tematologii i historii literatury. Pod red. E. Wiegandt, Czyżak i Z. Kopcia. Poznań 2003.
  23. O pewnym nieistniejącym toposie liryki kobiecej. W zbiorze: Wariacje na temat. Studia literackie. Pod red. J. Abramowskiej, A. Czyżak i Z. Kopcia. Poznań 2003.
  24. Milczenie roślin. Człowiek i natura w poezji Wisławy Szymborskiej. W zbiorze: Wisława Szymborska. Tradice – součastost – recepce. Red. M. Balowski i J. Raclavska. Ostrava 2004.
  25. Płeć synestezji. W zbiorze: Literatura i język. Pod red. K. Meller i K. Trybusia. Poznań 2004.
  26. Universitas nova. Budowanie teorii kształcenia polonistycznego. W zbiorze: Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd Polonistów 2004. Pod red. M. Czermińskiej i in. Kraków 2005.
  27. Wobec uniwersum tradycji. W zbiorze: Transformacja w kulturze i literaturze polskiej 1989-2004. Praca zbiorowa pod red. B. Bakuły. Tom IV w serii: Biblioteka Porównań. Poznań 2007, wyd. BONAMI.
  28. Z genologicznych problemów liryki kobiecej. W zbiorze: Język religijny dawniej i dziś, pod red. ks. P. Bortkiewicza, S. Mikołajczaka, M. Rybki, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań 2007.
  29. Jeśli nie klasycyzm, to co? Próba rozpoznania jednej z odmian świadomości poetyckiej po 1989 roku. W zbiorze: Nowa poezja polska. Twórcy – tematy – motywy, pod red. T. Cieslaka, K. Pietrych. Kraków 2009 s. 53-64.
  30. Reaktywacja gatunków przednowoczesnych. W zbiorze: „Kres logocentryzmu” i jego kulturowe konsekwencje. Red. E. Winiecka i M. Larek, Poznań 2009.
  31. Misja i nuda. Dwie rewizje awangardowej mitologii słowa poetyckiego. W zbiorze: Fenomen słowa. Anna Grzegorczyk, Małgorzata Grzywacz, Rafał Kochany. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2009
  32. O głównej różnicy między Watem a Miłoszem Elementy do autoportretu. W zbiorze: Szkice o twórczości Aleksandra Wata. A. Czyżak i Z. Kopeć. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2011, s. 251-267.
  33. Doświadczenie kulturowe w poezji Ewy Lipskiej. Zarys problematyki. W zbiorze: Pogłosy. Aspekty twórczości Ewy Lipskiej. A. Woldan, Polska Akademia Nauk. Stacja Naukowa w Wiedniu, Wiedeń 2011, s. 9-25.
  34. Pamięć erotyczna. Z problemów poetyckiej somatoestetyki. W zbiorze: Poetologie pamięci. D. Śnieżko. Wyd. Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2011, 137-192.
  35. Córki. Wspólnota rodzinna w liryce kobiecej. W zbiorze: Rodzina w czasach przełomu. Literackie diagnozy od XIX do XXI wieku. K .Kralkowska-Gątkowska i B. Nowacka. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2011, 260-273.
  36. Po co nam „Czarny polonez”? W zbiorze: Interpretować dalej. Najważniejsze polskie ksiązki poetyckie lat 1945-1989, red. A. Kałuża, A. Świeściak. Kraków 2011, ss. 211-228.
  37. Bal i pociąg. Kulturowa semantyka wielkich metafor katastroficznych. W zbiorze: Sławianskije jazyki i kultury: proszłoje, nastojaszczije, buduszczije , red. A.Ch. Nikitina, T.A. Zainbinowa, ss. 343-349, Ministerstwo obrazowanija i nauki Rossijskoj Federacii , Irkuck, 2013.
  38. Fantazja lekturowa o nie-czytelniku Brzozowskiego (Andrzej Falkiewicz). W zbiorze: Ostać się wobec chaosu. Prace ofiarowane Profesorowi Tomaszowi Lewandowskiemu, red. R. Okulicz-Kozaryn, M. Bourkane, ss. 258-303, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 2013.
  39. Literatura współczesna w Olimpiadzie Literatury i Języka Polskiego – zakres, problemy, funkcje. W zbiorze: Wokół Olimpiady Literatury i Języka Polskiego, red. Aleksandra Wójtowicz, ss. 145-153, Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, Warszawa, 2014.
  40. Geneza i semantyka topiki katastroficznej w „Balu w Operze” J. Tuwima.W zbiorze: Katastrofizm polski w XIX i XX wieku: idee, obrazy, konsekwencje”, red. Jerzy Fiecko, Jens Herlth, Krzysztof Trybuś, ss. 175-189, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań, 2014.
  41. Pełnia. Kilka uwag o poetyckiej antropologii Wisławy SzymborskiejW zbiorze: Niepojęty przypadek. O poezji Wisławy Szymborskiej , red. Joanna Grądziel-Wójcik, Krzysztof Skibski, ss. 15-31, Wydawnictwo Pasaże, Kraków, 2015.
  42. Gdyby Czesław Miłosz był kobietą… W zbiorze: Pochwała istnienia. Studia o twórczości Julii Hartwig, red. B. Kulesza-Gulczyńska i E. Winiecka, Poznań 2015, 19-32.
  43. Genologiczne przypadki (i przypadłości) historii literatury nowoczesnej. W zbiorze: Kulturowa historia literatury, pod red. A. Łebkowskiej i W. Boleckiego, Warszawa 2015, ss. 341-358.
  44. „Stracone pokolenie” w prozie polskiej i obcej. W zbiorze: Komunikacja międzykulturowa. Przekład/komparatystyka/teoria i historia literatury”, red. Monika Gawlak, Alina Świeściak, ss. 213-235, Śląsk Sp. z o.o. Wydawnictwo Naukowe, Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, Katowice, 2016.
  45. Współczesność – niedokończony projekt?W zbiorze: Pokolenie „Współczesności”. Twórcy. Dzieła. Znaczenie, red. Zbigniew Kopeć, Jan Galant, Ewelina Chodakowska, ss. 33-50, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 2016.
  46. Nie-swój świat. Bogusława Latawiec (Dar z szuflady). W zbiorze: „Roz-poznanie. Filologiczne demony Wojciecha Wielopolskiego”, red. Paweł Graf, Małgorzata Cieliczko, ss. 253-267, Instytut Naukowo-Wydawniczy MAIUSCULA sp. z o.o., Poznań, 2017.
  47. Odnawianie „Tryptyku wileńskiego” Zbigniewa Żakiewicza. W zbiorze: Zagadnienia bilingwizmu. Seria I: Dwujęzyczni pisarze litewscy i polscy , red. Andrzej Baranow, Jarosław Ławski, ss. 415-431, Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Wydawnictwo Prymat, Białystok-Vilnius , 2017.
  48. Poetyka dzielności według Julii Hartwig. W zbiorze: Złoty środek. Literatura wobec rozterek, niepokoju i poszukiwania równowagi, red. Grzegorz Raubo, Krzysztof Trybuś , ss. 405-422, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań , 2017.
  49. „THE NEW HUMANITIES IN POLAND THE SCIENTIFIC AND EDUCATIONAL CHALLENGE”, w: EDUCATION AND RESEARCH ACROSS TIME AND SPACE, red. Biljana Cvetkova – Dimov, ss. 781-787, University „St. Kliment Ohridski” in Bitola, Bitola, Macedonia;http://www.pfbt.uklo.edu.mk/imag, 2017.
  50. Witalizm kobiecy. Mapa problemów, sieć tradycji. W zbiorze: (Nie)opisane.., pod red. J. Grądziel-Wójcik i .., Poznań 2018, (UZUPEŁNIĆ)

Ważniejsze artykuły w czasopismach naukowych

  1. Architektura świata przedstawionego w przekładzie „Komu się na Rusi dobrze dzieje” . „Studia Polonistyczne” 1979 nr 1.
  2. Interpretacja translatorska w polskiej serii tłumaczeń „Dwunastu” A. Błoka. „Studia Rossica Posnaniesia” 1979 nr 2.
  3. Kryłow po polsku. Teoretyczne problemy tłumaczenia bajki. „Pamiętnik Literacki” 1980 z. 1.
  4. Casus: poeta repatriant. (O twórczości Aleksandra Rymkiewicza). „Kresy” 1992 nr 12.
  5. Dom w kulturze. „Polonistyka” 1994 nr 4.
  6. Dom w poezji. „Polonistyka” 1995 nr 6.
  7. Barbarzyńca oświecony. (O poezji Wisławy Szymborskiej). „Poznańskie Studia Polonistyczne” 1995 nr 2.
  8. Białoszewski na „biegunie”. Uwagi o głównych regułach strategii twórczej. „Kresy” 1996 nr 4.
  9. Dom i bezdomność w poezji Ewy Lipskiej. „Pamiętnik Literacki” 1996 z.1.
  10. Jaka zmiana warty? Problem pokolenia w dzisiejszej literaturze. “Teksty Drugie” 1997 nr 5.
  11. Nowi klasycyści i reszta. “Poznańskie Studia Polonistyczne” 1997 z. 4.
  12. Nowe Roczniki – pokolenie, którego nie było? “Poznańskie Studia Polonistyczne”, Seria Literacka z.6 (XXVI) 1999.
  13. Translatologia z perspektywy końca (wieku). „Przestrzenie Teorii” 2002/1.
  14. Poszukiwanie „sacrum”. „Zeszyty Karmelitańskie” 2001 nr 4 s. 144-156.
  15. Konflikt pokoleń jako kategoria procesu historycznoliterackiego. „Poznańskie Studia Polonistyczne”, tom pt. Literatura i konflikty. P. Czapliński, P. Śliwiński, Poznań 2003.
  16. Poezja jako hermeneutyka „trzeciego” wieku. „Pogranicza” 2011 nr 2, ss. 7-14.   
  17. Genologiczne przypadki (i przypadłości) nowoczesnej historii literatury. „Ruch Literacki” 2011, nr 4-5.
  18. Bies na dnie butelki… Myśli i konteksty do relektury poematu Jerofiejewa. „Przegląd Rusycystyczny” 2012, nr 1-2, ss. 113-128.
  19. Hybrydy wciąż młode… (Rec. P. Majerski, Hybrydy. O „młodej poezji” z lat sześćdziesiątych.),„Przestrzenie Teorii”, tom 19, nr 19, 2013, ss. 203-210.
  20. Kłopotliwy Miłosz, „Teksty Drugie”, tom 1, nr 1, ss. 162-168, Adres internetowy: www.tekstydrugie.pl, 2014.
  21. Krajobraz poboloński. Widok z okna poznańskiego nauczyciela (akademickiego), „Teksty Drugie” , tom 1, nr 1, ss. 228-240, Adres internetowy: www.tekstydrugie.pl, 2014.
  22. Herbert w hermeneutycznej sieci. (recenzja), „Przestrzenie Teorii”, tom 22, nr 22, ss. 276-286, 2014.
  23. Kto wiedzie rewolucjonistów? O funkcjonalizmie translatorskim w niektórych polskich wersjach „Dwunastu” Aleksandra Błoka , „Poznańskie Studia Slawistyczne”, tom 2, nr 13, ss. 131-149, Adres internetowy: e-ISSN 2450-2731, 2017.

Wybrane recenzje naukowe

  1. Co i jak notuje Karl Dedecius. (Rec. Notatnika tłumacza). „Teksty” 1975 nr 6.
  2. Turniej tłumaczy. (Poezja Mandelsztama po polsku). „Literatura na Świecie” 1988 nr 2.
  3. Mało dostojna starość. (Dalsze okolice Miłosza). „Kresy” 1993 nr 13.
  4. Odkopać mamuta awangardy! (Awangarda Jaworskiego). „Polonistyka” 7/1993.
  5. Pospolite ruszenie Nowej Fali. (Antologia Określona epoka Nyczka). „Polonistyka 9/1995.
  6. Fascynująca historia. (Morze Środziemne Braudela). „Polonistyka” 10/1995.
  7. Wiersz wcale nie wolny. (D. Urbańska, Wiersz wolny). „Polonistyka” 7/1996.
  8. Filozofia i elegancja (L. Kołakowski, Mini wykłady o maxi sprawach). „Polonistyka” 7/1997.
  9. Liryka polska według Dedeciusa. “Polonistyka” 3/1999.
  10. W niedomkniętym kręgu słowa i prawy. (tom W kręgu etyki, poetyki i dydaktyki słowa pod red. T. Patrzałka). “Polonistyka” 5/1999.
  11. Sztuka eseju, sztuka czytania historii. (E. Bieńkowska, Spór o dziedzictwo europejskie.) “Polonistyka” 3/2000.
  12. Przechadzki w ogrodzie translatologa. (E. Balcerzan, Literatura z literatury) “Literatura na Świecie” 3/2000.
  13. “Nie wiadomo czy z mięsa, czy z pierza”. (A. Fiut, Być [albo nie być] Środkowoeuropejczykiem). “Tygodnik Powszechny” 23/2000.
  14. Syndrom wieży Babel (G. Steiner, Po wieży Babel). „Polonistyka” 9/2001.
  15. Persona grata. (A. Nasiłowska, Persona liryczna). „Teksty Drugie” 2002, nr 1-2.
  16. Liryka polska – po rosyjsku. (N. Astafiewa, M. Britaniszski, Polskije poety XX wieka) ,”Polonistyka” 2002/1.
  17. Conditio humana – światło w tunelu ponowoczesności (rec. A. Bielik-Robson, Inna nowoczesność) .”Polonistyka” 2002/4.
  18. Antygona a sprawa polska. (P. Mitzner, Kto gra „Antygonę”? O tragicznych przyczynach i skutkach) „Polonistyka” 2003 nr 9.
  19. Skrendo, Poezja modernizmu. Interpretacje. „Pamiętnik Literacki” 2008, z. 1.
  20. Poeta w roli tłumacza. (Recenzja naukowa monografii M. Heydel, Gorliwość tłumacza. Przekład poetycki w twórczości Czesława Miłosza. Kraków 2013) , Pamiętnik Literacki, tom Rocznik CV, nr 4, ss. 244-248, 2015.

Wybrane recenzje i eseje krytycznoliterackie

  1. Światło i cień „Płaskorzeźby”. „Kresy” 1992 nr 11.
  2. Wisława Szymborska: kunszt trudnych oczywistości. „Arkusz” 1994 nr 27.
  3. Proust i stan wojenny. (Ciemnia B. Latawiec). „Twórczość” 1990 nr 11.
  4. Świat bez bogów, a nawet bez poetów. (O liryce T. Różewicza). „Arkusz” 1991 nr 1.
  5.  Jaś i Małgosia w rezerwacie, czyli kto się boi „Literatury współczesnej„. „Tygodnik Powszechny” 1992  nr 45.
  6. Mało dostojna starość. (Dalsze okolice Cz. Miłosza). „Kresy” 1993 nr 13.
  7. Czy wciąż będziemy kochać Zbigniewa Herberta? („Rovigo”). „Kresy” 1993 nr 15.
  1. Dwie łudząco niepodobne kobiety. (Requiem A. Achmatowej). „Arkusz” 16/1993.
  2. Upiór roznegliżowany. (Rytuał i demagogia M. Głowińskiego). „Arkusz” 18/1993.
  3. Profesjonalizm zbyteczny. (Literatura polska w po 1939 roku T. Wroczyńskiego). „Polonistyka” 3/1993.
  4. Akademia pana Burkota. (Literatura polska w latach 1939-1989). „Polonistyka” 8/1994.
  5. Urszula Kozioł: wiersze, które należy czytać wolno. „Arkusz” 7/1994.
  6. Jak starzeje się Mrożek. „Polonistyka” 7/1995.
  7. Albo kicz, albo śmierć. (Kabaret Metafizyczny M. Gretkowskiej i Biały kruk A. Stasiuka). „Polonistyka” 8/1995.
  8. Pospolite ruszenie Nowej Fali. (Antologia Określona epoka T. Nyczka). „Polonistyka 9/1995.
  9. Ewa Lipska: istota osobna. „Arkusz” 4/1995.
  10. Julia Hartwig: być, czyli patrzeć. „Arkusz” 11/1995.
  11. Julia, sny i zieleń. „Polonistyka” 1/1996.
  12. Kij w mrowisko, czyli słownik. (Parnas bis). „Polonistyka” 3/1996.
  13. Jak postawić nogę uniesioną w pół kroku…(rec. podręcznika). „Polonistyka” 2/1996.
  14. Piętnastoletnie dziewczynki mówią basem.(T. Tryzna, Panna Nikt). „Polonistyka” 5/1996.
  15. Świat widziany z nyży. (T. Konwicki, Pamflet na siebie). „Polonistyka” 6/1996.
  16. Modlić się, czyli pisać wiersze. (A. Sulikowski, Świat poetycki księdza Jana Twardowskiego).”Polonistyka” 9/1996.
  17. Inny Niemiec, inny Gdańsk. (S. Chwin, Hanemann). „Polonistyka” 1996 nr 10.
  18. Portret pamięciowy niedźwiedzia. (Antologia: Czesławowi Miłoszowi – poeci). „Polonistyka” 1/ 1997.
  19. Właściciel całej Warszawy. (Miron pod red. H.Kirchner). „Polonistyka” 4/ 1997.
  20. Jak ratować świat. (J.Kulmowa, Ciułanie siebie).”Polonistyka” 5/1997.
  21. Filozofia i elegancja (L.Kołakowski, Mini wykłady o maxi sprawach). „Polonistyka” 7/1997.
  22. Mizantropia i torfowiska większości. (E.Lipska, Wspólnicy zielonego wiatraczka. Lekcja literatury z K.Lisowskim). “Polonistyka” 9/1997.
  23. Polonista jak homeopata. (S.Bortnowski, Scenariusze półwariackie czyli poezja współczesna w szkole). “Polonistyka” 10/1997.
  24. Nieprzyjemna recenzja z powodu błota. (I. Kiec. R.Grupiński, Niebawem spadnie błoto). “Gazeta Malarzy i Poetów”, 1997 nr 5.
  25. Poeci generacji X: kim są, skąd przychodzą, co mówią? „Arkusz” 1997 nr 6.
  26. Powtórka z Szymborskiej. “Polonistyka” 8/1997.
  27. Marzenia i złudzenia Tadeusza Peipera. “Arkusz” 1998 nr 1.
  28. Luksusowa szuflada. (Cz. Miłosz, Piesek przydrożny). “Polonistyka” 1998 nr 1.
  29. Młynek do kawy i inne modele kosmosu. (O.Tokarczuk, Prawiek i inne czasy). “Polonistyka” 1998 nr 2.
  30. Średniowieczny Tallin słowem malowany. (J.Kross, Cztery wezwania z przyczyny świętego Jerzego). “Polonistyka” 1998 nr 3.
  31. Bania z filozofią i nasionko. (J. Tischner, Historia filozofii po góralsku). “Polonistyka” 1998 nr 4.
  32. “Dajcie mi człowieka!”(D. Danek, Sztuka rozumienia). “Polonistyka” 1998 nr 5.
  33. Maksymalnie nieudana egzystencja. (S. Czycz, Mistrz cierpienia). “Polonistyka” 1998 nr 6.
  34. Jak sprowadzić Jubilata z cokołu. (J. Łukasiewicz, Mickiewicz). “Polonistyka” 1998 nr 7.
  35. 43.Wiersze do plecaka. (J. Podsiadło, Wiersze zebrane). ”Polonistyka” 1998 nr 8.
  36. 44.Zbigniewa Herberta wiersze ostatnie (Z.Herbert, Epilog burzy). “Polonistyka” 1998 nr 9.
  37. Baśń z okrutnym zakończeniem. (R.Przybylski, Baśń zimowa. Esej o starości). “Polonistyka” 1998 nr 10.
  38. Pusta, przejściowa epoka. (O poezji B. Maja). “Polonistyka” 1/1999
  39. Liryka polska według Dedeciusa. “Polonistyka” 3/1999.
  1. W niedomkniętym kręgu słowa i prawy. (tom W kręgu etyki, poetyki i dydaktyki słowa pod red. T. Patrzałka). “Polonistyka” 5/1999
  2. Poeta w nastroju nieprzysiadalnym (O poezji M. Świetlickiego). “Polonistyka” 8/1999
  3. Zobaczone przez kobietę (J. Hartwig, Zobaczone). “Polonistyka” 9/1999
  4. Skalpel poety. (S. Barańczak, Chirurgiczna precyzja). “Polonistyka” 10/99
  5. Współczesność papierowa i prawdziwa. “Polonistyka” 2/1999
  6. “Emocjonalizm dotrumienny” Jarosława Iwaszkiewicza. “Polonistyka” 4/1999
  7. Elegijność, ironia i wzniosłość. “Tygodnik Powszechny” nr 14/2000.
  8. Uparty duch klasycyzmu (w młodej poezji po 1989 roku). “Polonistyka” 2/2000.
  9. Ojczyzna, żywioły, drzewo. (O poezji Jana Polkowskiego). “Arkusz”, kwiecień, 2000.
  10. Treny Różewicza. “Polonistyka” 1/2000.
  11. Sztuka eseju, sztuka czytania historii. (E. Bieńkowska, Spór o dziedzictwo europejskie.) “Polonistyka” 3/2000.
  12. Czas Esther. (O powieści S. Chwina) “Polonistyka” 4/2000.
  13. Dziecko powietrza, wiolonczeli i mięty. (A. Zagajewski, W cudzym pięknie oraz Pragnienie) “Polonistyka 5/2000.
  14. Interpretacja jako sztuka uważnego czytania. (Eksplikacje literackie, red. A. Labuda),”Polonistyka” 7/2000.

Inne prace

– J. Przyboś, Sytuacje liryczne. Wybór poezji. Wstęp i wybór E. Balcerzan. Wrocław 1989. (Tu: opracowanie komentarzy, wybór).

–  Hasła encyklopedyczne w: Suplement do Encyklopedii Gutenberga. Poznań 1996.

– Awangarda Krakowska. Przewodnik metodyczny do kompletu wideofilmów o poetach Awangardy Krakowskiej. “Telewizja Edukacyjna”, Warszawa-Poznań 1998.

Zrealizowane projekty badawcze

Indywidualne

  1. „Między ironią i elegią. Pokoleniowe przemiany świadomości poetyckiej w latach 1956-1995„. Kierownik i wykonawca projektu KBN 1 H01C 005 10, zrealizowanego w latach 1996-1999.
  2. „Poezja kobieca. Tematy – konwencje – sylwetki”. Kierownik i wykonawca projektu KBN H01C 06023, realizowanego w latach 2002- 2005.

Zespołowe

  1. „Polskie dziedzictwo kulturowe w nowej Europie”, projekt rr PZB-KBN-085/H0/2002

Wykonawca zadania szczegółowego pt. „Polskie i europejskie dziedzictwo w literaturze polskiej 1989-2004”. Realizacja: 2003-2006

  1. „Polska poezja współczesna – przewodnik encyklopedyczny”, Numer projektu: 11 H 12 024581,  NFRH. Funkcja: wykonawca,; opracowanie haseł: Ewa Lipska, Julia Hartwig, Urszula Kozioł. Realizacja 2014-2016.
  2. Kulturowa historia literatury, Numer projektu: N N 103 406 140, Funkcja: wykonawca, opracowanie problemu:  Genologiczne przypadki problemy historii literatury nowoczesnej.
  3. Laboratorium poezji kobiecej XX wieku. Numer projektu: MNiSW /2014/DIR/611/UMW. Funkcja: konsultant merytoryczny. Źródło finansowania: MNiSW program  „Uniwersytet Młodych Wynalazców”

Nagrody i wyróżnienia

1987 – nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego III stopnia za książkę Tłumacz i jego kompetencje autorskie

1980 i 1986 – nagrody Rektora UAM za osiągnięcia naukowe

1997 – indywidualna Nagroda Rektora UAM za książkę pt. Dom i poetycka bezdomność w liryce współczesnej

2001 – zespołowa Nagroda Rektora UAM  za książkę pt. Poezja polska po 1968 roku

2003 – indywidualna Nagroda Rektora UAM  za książkę pt. Krytyk jako domokrążca. Lekcje literatury z lat 90.

2005 –  zespołowa Nagroda Rektora UAM za współautorski podręcznik licealny Skarbiec języka, literatury, sztuki (pod red. B. Chrząstowskiej)

2005  – zespołowe Wyróżnienie Polskiej Akademii Umiejętności  za współautorski podręcznik licealny Skarbiec języka, literatury, sztuki

2013  – stypendium naukowe Rektora UAM dla profesorów

2013 –  Medal Złoty za Długoletnią Służbę, przyznany przez  Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

2015  – Nagroda Rektora UAM  III stopnia za osiągnięcia w pracy organizacyjnej

2017 – Nagroda Rektora UAM I stopnia za osiągnięcia organizacyjne

2017  – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany przez Prezydenta RP

2018  – stypendium naukowe Rektora UAM dla profesorów