Pracownicy / 

Agata Stankowska

prof. dr hab. Agata Stankowska

Historyk i teoretyk literatury

Główny obszar jej zainteresowań badawczych stanowi poezja XX i XXI wieku,  poetologia i związki między literaturą, sztuką i filozofią. Wykłada historię literatury XX wieku, teorię literatury i historię reprezentacji.

Kierownik Zakładu Literatury i Kultury Nowoczesnej IFP UAM

Członkini redakcji „Pamiętnika Literackiego”, rady naukowej „Annales Universistatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica”, redaktor naukowa serii wydawniczej „Literatura i sztuka” Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, w latach 2010-2018 Przewodnicząca Komisji Filologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

 Kontakt:

stankow@amu.edu.pl

stankowska.a@gmail.com

Autorka książek:

Kształt wyobraźni. Z dziejów sporu o wizję” i „równanie” (Universitas, Kraków 1998),

Poezji nie pisze się bezkarnie. Z teorii i historii tropu poetyckiego (Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2007),

„żeby nie widzieć oczu zapatrzonych w nic”. O twórczości Czesława Miłosza (Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013),

„Wizja przeciw równaniu”. Wokół popaździernikowego sporu o wyobraźnię twórczą (Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań, 2013).

kształt wyobraźni1 poezji nie pisze się bezkarnie 1 wizja przeciw równaniu 1

Książki redagowane:

 Lektury Grochowiaka, red. T. Mizerkiewicz, A Stankowska, Poznań 1999.

Od tematu do rematu. Przechadzki z  Balcerzanem,  red. T. Mizerkiewicz. A. Stankowska.  Poznań 2007.

„Cienie wielkich artystów”. Gustaw Herling-Grudziński i dawne malarstwo europejskie

red. Agata Stankowska, Magdalena Śniedziewska, Marcin Telicki, Poznań 2013.

Tadeusz Różewicz i obrazy,  red. Agata Stankowska, Magdalena Śniedziewska, Marcin Telicki, Poznań 2015.

Ikonoklazm i ikonofilia. Między historią a współczesnością, red. Agata Stankowska, Marcin Telicki, Poznań, 2016.

Ważniejsze artykuły w czasopismach i monografiach zbiorowych:

  1. Kolęda polska, „W drodze” 1991, nr 12, s. 62-70.
  2. Zostanie na pewno Eliot, „Polonistyka” 1993,  nr 7, s. 399-405.
  3. Wyobraźnia  Pana Cogito, „Pamiętnik Literacki” 1992,  nr 4.
  4. Kolęda  „folklorystyczna”  i  literacka.  Zarys  poetyki,  „Ruch Literacki” 1995, nr 1, s. 1-15.  Trop w  imadle  historii  idei.  O  literaturoznawczej  teorii symbolu, „Teksty Drugie” 1995, nr 6, s. 69-81.
  5. Przedustawny  porządek  wyobraźni  Zbigniewa  Bieńkowskiego, „Pamiętnik Literacki” 1997, nr 1, s. 35-59.
  6. Potrzeba  Litwy.  Kresy  w literaturze powojennej, „Polonistyka”1997, nr 4, s. 255-230.
  7. Słowo    „współczesne” –   słowo   „rzeczywiste” –  słowo „lingwistyczne”.  Miron Białoszewski  i  poeci Nowej Fali wobec świata  i języka, w: Przez znaki do człowieka, red. B. Sienkiewicz, A. Legeżyńska, W. Wielopolski,  Poznań 1997, s. 248-267.
  8. „Uczynić aby posłuchać”. Wiedza i wiara w poezji Joanny Kulmowej, w:  Joanna Kulmowa wobec świata  literatury, red. U. Chęcińska, Szczecin 1998, s. 47-60.
  9. „Gdzie macaniem kości gra się o nienamacalne”, w: Lektury Grochowiaka, red. T. Mizerkiewicz, A. Stankowska. Poznań 1999, s. 45-58.
  10. Konstruktor wyobraźni. O „Opowiadaniu” Józefa Czechowicza, „Roczniki Humanistyczne” 2000, tom XLVIII, s. 81-89.
  11. Rylec Hieronima, „Polonistyka” 2001, nr 5 (385), s. 263-265.
  12. Elipsa: byt możliwy do zaktualizowania, „Teksty Drugie” 2001, nr 6 , s. 126-136.
  13. Światpogląd tropu, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2002, nr 9, s. 51-68.
  14. Mistrz pokonanej rozpaczy, mistrz wysokiego styl, „Polonistyka”,  2005 nr 1, s. 14-18.
  15. Ironia bez roszczeń? Ironia bez obrazu? (O związkach ironii z podmiotowością), w: Narracja i tożsamość (II). Antropologiczne problemy literatury, red.  Wł. Bolecki, R. Nycz, Warszawa 2004, s. 233-250.
  16. W poszukiwaniu „podwalin”. Wokół „Więźnia zwierciadeł” Leopolda Staffa, w: Poezja Leopolda Staffa. Interpretacje, red. A. Czabanowska-Wróbel, P. Próchniak, M. Stala, Kraków 2005, s. 95-124.
  17. Do czego teoretykowi literatury potrzebna jest historia literatury?, w: O historyczności, red. K. Meller i K. Trybuś, Poznań 2006, s. 53-74.
  18. Inne stany arcypoezjii, „Kwartalnik Artystyczny” 2006,  nr 2 (50), s. 121-127.
  19. Próba niemożliwego, czyli „sprzecznościowa” teoria poezji według Tadeusza Kantora, w: Od tematu do rematu. Przechadzki z  Balcerzanem,  red. T. Mizerkiewicz. A. Stankowska.  Poznań 2007.
  20. Jaka antropologia literatury jest dzisiaj możliwa?, „Polonistyka” 2008 z.1, s. 61-64.
  21. Awangardowy wnuk Leśmiana. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2009, nr  16 (36), s. 73-91.
  22. Poezja jako rodzaj wyobraźni religijnej.(Gnoza w estetyce Czesława Miłosza). „Przegląd Religioznawczy” 2009, nr 4,  s. 57-72.
  23. Miłosz – klasyk?, w: Klasycyzm. Estetyka – doktryna literacka – antropologia, red. K. Meller, Warszawa 2009, s. 473-494.
  24. Między narracją a obrazem. Zbigniew Herbert jako antropolog historii, w: Jaka antropologia literatury jest dzisiaj możliwa?,  red. P. Czapliński, A. Legeżyńska, M. Telicki, Poznań 2010, s. 223-240.
  25. Litwa i tożsamość. Miłosz i Miłosz o potrzebie „określonego miejsca na ziemi”, w: Česlovo Milošo skaitymai 3. Kultūrų sankirtos: patirtys ir pokyčiai, Vytauto Didžiojo universitetas, Kaunas (Kowno) 2010, s. 37-44.
  26. „Uczynić aby posłuchać”. Wiedza i wiara w poezji Joanny Kulmowej, w: Więcej życia niż słów. Szkice o literaturze, red. M. Telicki, M. Wójciak, Wydawnictwo PTPN, Poznań 2011, s. 165-176. [przedruk]
  27. „Żeby nie widzieć oczu zapatrzonych w nic”. Gucio zaczarowany  Czesława Miłosza jako  traktat o istnieniu, w: Interpretować dalej. Najważniejsze polskie książki poetyckie lat 1945-1989, red. A. Kałuża, A. Świeściak, Universitas, Kraków 2011, s. 183-196.
  28. Głos Miłosza w sporze o „niezrozumialstwo” jako ponowiony wybór tradycji. Wokół nie ujawnionych intertekstów szkiców „Przeciw poezji niezrozumiałej” i „Postscriptum”, „Pamiętnik Literacki” 2011, nr 2, s. 55 –74.
  29. „Pragnienie cudu”. Z Ziemią Ulro w ręku, „Polonistyka” 2011, nr 5, s. 6-16.
  30. Obrazy pamięci. O roli obrazu w historiografii Zbigniewa Herberta, w: Między nami a światłem. Bóg i świat w twórczości Zbigniewa Herberta, red. G. Halkiewicz-Sojak, J. M. Ruszar, R. Sioma, Toruń-Kraków 2012, s. 143-158.
  31. Czesław Miłosz i Osip Mandelsztam o słowie i kulturze. Spotkania i rozejścia, „Porównania” 2012, nr 10, s. 57-70.
  32. Poezja jako doświadczenie wewnętrzne. Aleksander Wat o „epifanii naturalnego”. (Na marginesie Mojego wieku), „Pamiętnik Literacki” 2013, nr 2.
  33. Lingwizm jako antropomorfizm. Wokół poetyckiej historiozofii Zbigniewa Bieńkowskiego „Przestrzenie Teorii”, 2013, nr 19, s. 37-52.
  34. Ikonoklazm odwrócony. Tadeusz Różewicz w poszukiwaniu form „wewnętrznego obrazu”, „Przestrzenie Teorii” 2014, nr 21, s. 109-133.
  35. Czułość wobec istnienia. Wokół postawy klasycznej Julii Hartwig, w: Pochwała istnienia. Studia o twórczości Julii Hartwig, red. Barbara Kulesza-Gulczyńska, Elżbieta Winiecka,  Poznań, 2015, s. 43-52.
  36. Od „pokolenia” ku „formacji” 1910. Konstrukcje – mity – fakty, „Pamiętnik Literacki”, 2016 nr 3, s. 211-219.
  37. Pośmiertne życie rewolucji. o „Dzienniku węgierskim” Wiktora Woroszylskiego z perspektywy „nieustającej w swym ruchu historii„, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” , 2016, nr 29 (49), s. 179-193.
  38. O sztuce „nieczystej”, różnie rozumianych obrazach i konkurencyjnych modelach interpretacji, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, 2017 nr 30, s. 29-54.
  39. Cena milczenia. Ryszard Krynicki o uwikłaniu i wyzwoleniu poezji, w: Formy zaangażowania. Pisarki i pisarze w kulturze XX i XXI wieku, red. Monika Brzóstowicz-Klajn, Grzegorz Pertek, Beata Przymuszała, Poznań 2017, s. 165-178.
  40. Podmiot w skali wyobraźni. Zbigniew Bieńkowski o „użyciu poezji za narzędzie do wykonywania rzeczy niemożliwych”, w: Strategie „ja” (po)romantycznego w poezji polskiej XIX-XXI wieku, red. Jacek Brzozowski, Krystyna Pietrych, Łódź 2017, s.299-327.
  41. „podróż ku sobie w podróże od siebie”. O poezji i sztuce Ewy Kuryluk, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, nr 32 (52), s. 221-249.

Artykuły obcojęzyczne:

 Miłosz’s Voice as the Choice of Tradition in the Controversy over “Incomprehensibility”: On the Hidden Intertexts of “Against Incomprehensible Poetry” and “Postscriptum”, Research project Miłosz in “Literary Memoir” [“Pamiętnik Literacki”], tom 2013, nr Special Is, s. 58-79.

 Czesław Miłosz and Osip Mandelstam on Language and Culture: Meetings and Departures, COMPARISONS AND DISCOURSES. ESSAYS ON COMPARATIVE LITERATURE AND THEORY, red. Emilia Kledzik, Poznań 2017, s. 191-205.

 Udział w grantach:

Kierownik grantu N N103 059338 – Polska literatura powojenna wobec malarstwa holenderskiego „złotego wieku” (grant promotorski, 07.04. 2010 04.04. 2012, miejsce realizacji: WFPiK UAM)

Wykonawca w grancie PBZ – MNiSW 03/II/2007 – Humanizm. Idee, nurty i paradygmaty w kulturze polskiej

Wykonawca w grancie nr 76 100 – 34 najważniejsze  książki poetyckie 1945 – 1989

Wykonawca w grancie NCN – DEC_2013/09/B/HS2//02062 –  Strategie „ja” (po)romantycznego w poezji polskiej XIX – XX wieku

Kierownik zespołowego grantu NPRH – 11H 16 0131 84 – Polemika (krytyczno)literacka w Polsce – między studium przypadku a historią literatury. Edycje krytyczne, Narodowy Program Rozwoju Humanistyki (moduł „Dziedzictwo Narodowe”). Data rozpoczęcia: 2017-09-22 – 2022-09-25, miejsce realizacji WFPiK UAM